In het menu rechtsonder vindt u de specifieke risico’s die gelden voor een apothekersassistent varianten. Klik op een risico voor een beschrijving van het risico en de mogelijke (gezondheids)gevaren. Daarna kunt u onder ‘Voorkomen’ preventieve maatregelen vinden om het betreffende risico te beperken of te voorkomen. Klik op 'Genezen' als u wilt bekijken wat u kunt doen als een probleem zich voordoet of zich al heeft voorgedaan.
Iedere apotheekmedewerker loopt het risico ergens over te struikelen en te vallen of zich ergens hard aan te stoten. Bij een onverhoopt ongeval is het van belang dat de werkgever snel en met passende actie reageert. In de apotheek moet iemand (bijvoorbeeld een bedrijfshulpverlener) aanwezig zijn met een EHBO-diploma.
Bij valgevaar denken we aan werkzaamheden waarbij iemand van een bepaalde hoogte kan vallen. Uit de RI&E blijkt of in de apotheek sprake is van (verhoogd) valrisico. Als dit het geval is, zijn maatregelen nodig. Deze richten zich op de inrichting van de apotheek en de hulpmiddelen, bijvoorbeeld trapleuningen.
Stoten blijkt een vaker voorkomend gevaar in de praktijk. Vooral de vele lades in de apotheek kunnen een risico vormen als ze open blijven staan of onzorgvuldig worden opengetrokken.
Vallen en stoten kunnen leiden tot ernstige ongevallen (fracturen, breuken en ander lichamelijk letsel). Het uitvalrisico is in deze situaties groot.
Een apart punt vormt de machineveiligheid. Werken met een medicijnrobot brengt specifieke risico's met zich mee, zoals knel- en pletgevaar. Vallen zou voor kunnen komen bij werkzaamheden in de publieksruimte bij voorbeeld door gladde vloeren bij slechte weersomstandigheden.
Alle apotheekmedewerkers.
De RI&E geeft aan of en wanneer sprake is van risico op vallen of stoten. Het Plan van Aanpak in de RI&E vermeldt maatregelen om dit risico te voorkomen. Afspraken over de inrichting, omgang met lades en follow-up van incidenten vormen hier een onderdeel van.
Voor de algemene omgang met machines (bijvoorbeeld een robot) moet de werkgever voldoende (periodieke) instructie aanbieden evenals alle technische opties om het gebruik zo risicoloos mogelijk te maken.
Voor de gladde vloeren dient als waarschuwing een boord geplaatst te worden om medewerkers en cliënten te attenderen.
Iedere apotheekmedewerker loopt het risico ergens over te struikelen en te vallen of zich ergens hard aan te stoten. Bij een onverhoopt ongeval is het van belang dat de werkgever snel en met passende actie reageert. In de apotheek moet iemand (bijvoorbeeld een bedrijfshulpverlener) aanwezig zijn met een EHBO-diploma.
Iedereen die in contact staat met anderen, loopt het gevaar slachtoffer te worden van seksuele intimidatie. Slachtoffers kunnen ernstige psychische schade ondervinden, wat kan leiden tot langdurig verzuim. Collega's en leidinggevenden moeten daarom onmiddellijk hun afkeur uitspreken wanneer ze iets van deze strekking opmerken.
Seksuele intimidatie kan bestaan uit dubbelzinnige opmerkingen en handtastelijkheden. In extreme gevallen is sprake van aanranding of verkrachting door collega's of cliten. Al deze situaties vallen onder de noemer ongewenste omgangsvormen (verbale/fysieke agressie, discriminatie, fraude) en ze zijn waarschijnlijk de minst bespreekbare vorm ervan. Mannen kunnen slachtoffer worden van seksuele intimidatie maar meestal betreft het vrouwen. Onzekerheid, afhankelijkheid en cultuur zijn factoren die bepaalde medewerkers extra kwetsbaar maken.
Seksuele intimidatie kan ernstige psychische schade veroorzaken en tot langdurig verzuim leiden.
Alle apotheekmedewerkers die in contact staan met anderen lopen het gevaar slachtoffer te worden van seksuele intimidatie.
De bedrijfscultuur mag signalen van seksuele intimiteiten (opmerkingen, handtastelijkheden) niet negeren. Collega's en leidinggevenden moeten hun afkeur uitspreken wanneer ze iets van deze strekking opmerken.
Probeer de bedrijfsprocessen zo in te richten dat zoveel mogelijk sociale controle plaatsvindt tijdens het contact met collega's en cliënten. Zorg dat iedereen, vooral de nieuwkomers, de geldende regels (zie Artikel 17 Ongewenste omgangsvormen, bijlage 5 Cao Arbeidsomstandigheden Apotheken) en de sancties kent.
Alle medewerkers hebben recht op toegang tot een vertrouwenspersoon. Is deze niet intern aangesteld dan moet de werkgever een externe contracteren. De apotheken die zijn aangesloten bij het Brancheloket Apotheken kunnen kosteloos contact opnemen met een vertrouwenspersoon.
Neem contact op met de vertrouwenspersoon om vervolgstappen (aangifte) te bespreken. De vertrouwenspersoon kan tevens opvang bieden en als intermediair optreden bij eventuele formaliteiten. Deze persoon moet veiligheid bieden, objectief en betrouwbaar zijn en makkelijk toegankelijk.
Kijk voor meer informatie over de vertrouwenspersoon op www.sbaweb.nl.
Neem contact op met de vertrouwenspersoon om vervolgstappen (aangifte) te bespreken. De vertrouwenspersoon kan tevens opvang bieden en als intermediair optreden bij eventuele formaliteiten. Deze persoon moet veiligheid bieden, objectief en betrouwbaar zijn en makkelijk toegankelijk.
Kijk voor meer informatie over de vertrouwenspersoon op www.sbaweb.nl.
Constante verhoogde werkdruk kan leiden tot uitval vanwege psychische en fysieke ongemakken. Voorkomen blijft beter dan genezen, zeker als het gaat om werkdruk. Dat vereist structurele aandacht voor de werkinhoud, regelmogelijkheden en de beleving van alle medewerkers.
Het werk in de apotheek is de laatste jaren sterk veranderd. Medewerkers moeten meer informatie geven aan cliten. Cliten op hun beurt zijn mondiger dan voorheen. Daarnaast zijn er meer en soms complexere samenwerkingsverbanden ontstaan met andere zorgverleners, moet er efficiter gewerkt worden om de dalende vergoedingen op te vangen en wordt er meer administratieve druk ervaren. Uit verschillende onderzoeken blijkt dan ook dat werkdruk in de apotheek een veelvoorkomend arbeidsrisico vormt.
Werkdruk valt volgens de Arbowet onder de verzamelnaam psychosociale arbeidsbelasting (PSA). Werkgevers zijn verplicht om een beleid te voeren dat deze psychosociale arbeidsbelasting voorkomt of beperkt. Er is sprake van werkdruk als een werknemer niet kan voldoen aan de gestelde taakeisen. Taakeisen zijn de eisen die aan het werk gesteld worden, bijvoorbeeld de kennis en vaardigheden, het tempo en de nauwkeurigheid waarmee een bepaalde taak uitgevoerd moet worden. Als je niet aan de gestelde taakeisen kunt voldoen kan dit leiden tot werkstress en op de langere termijn zelfs tot psychische klachten en (langdurig) ziekteverzuim. Elke apotheekmedewerker kan ermee in aanraking komen. Een goed preventief beleid helpt het risico te beperken.
Constante verhoogde werkdruk kan leiden tot uitval vanwege psychische en fysieke klachten. Verlaagde concentratie, stress, oververmoeidheid en spanning zijn belangrijke signalen van een te hoge werkdruk.
Voor alle apotheekmedewerkers is werkdruk een belangrijk en aanwezig risico, zowel voor medewerkers als voor leidinggevenden in de apotheek.
Voorkomen blijft beter dan genezen, zeker als het gaat om psychische klachten als gevolg van werkdruk. De aanpak van werkdruk vereist maatwerk. Daarom is het goed om als apotheek een aantal algemene aandachtspunten in acht te nemen om de problemen zo veel mogelijk in de kiem te smoren. Hierbij is het aan te raden om zowel rekening te houden met factoren binnen de organisatie (communicatie, samenwerking, sfeer) als met factoren die met de werknemer (copingstrategie, kennis en ervaring) te maken hebben.
Preventieve maatregelen zijn:
Werkdruk is wat anders dan het druk hebben op je werk. Zolang je het als werknemer kunt bolwerken, hoeft het niet tot problemen te leiden. Sommige mensen vinden het zelfs prettiger om het druk te hebben dan om zich te vervelen. Als je (langdurig) niet kunt voldoen aan de gestelde eisen van je werk of je werk niet binnen de gestelde tijd kunt afkrijgen, is er sprake van werkdruk. Zonder ingrijpen kan dit leiden tot overspannenheid, burn-out en dus uitval. Niet altijd is het werk de directe oorzaak. Ook de persoonlijke situatie kan zorgen voor een verhoogde werkdruk, bijvoorbeeld omdat een werknemer moeilijk 'nee' kan zeggen, erg perfectionistisch is of omdat problemen thuis veel aandacht opeisen.
Signalen die vooraf kunnen gaan aan uitval zijn bijvoorbeeld: vermoeidheid, piekeren, snel afgeleid zijn, prikkelbaar, snel geotioneerd raken, lichamelijke ongemakken (bv. nek-, schouderklachten, pijn op de borst). Het aanpakken van werkdruk en het voorkomen dat medewerkers hierdoor uitvallen, vereist maatwerk. Een goede begeleiding bij de aanpak van werkdruk is essentieel. Hierbij is het van belang zoveel mogelijk de oorzaken van de ervaren werkdruk aan te pakken. Dit kan varien van het aanpassen van het werkrooster zodat een medewerker zijn/haar werk met de thuissituatie beter kan com
Tijdelijke oplossingen kunnen zijn:
Pesten tast het zelfvertrouwen en arbeidsplezier van het slachtoffer ernstig aan. Dit kan leiden tot psychische problemen en langdurige uitval. Het is daarom belangrijk om een bedrijfscultuur te behouden of creëren waarin pesten geen plaats heeft.
Pesten is het systematisch uitoefenen van psychische en/of fysieke agressie dan wel ander ongewenst gedrag door een collega of groep collega's tegen een andere collega, die zich meestal niet kan verdedigen. Uitingen van pesten zijn: iemand negeren, het werk bemoeilijken, spotten over een bepaald kenmerk van een persoon, roddelen, dreigen en fysiek lastig vallen.
Slachtoffers van pestgedrag kunnen ernstige psychische problemen krijgen en langdurig arbeidsongeschikt raken. Deze problemen vallen onder noemer psychosociale arbeidsbelasting (PSA).
Belangrijk is dat de leidinggevende pestgedrag snel signaleert en ingrijpt. Ook als medewerkers zelf om hulp vragen of pesten rapporteren, moet de leidinggevende hier aandacht aan schenken en maatregelen treffen.
Pestgedrag tast het zelfvertrouwen en arbeidsplezier van het slachtoffer ernstig aan. Dit kan resulteren in (zware) psychische problemen en langdurige uitval van het arbeidsproces.
Elke apotheekmedewerker kan slachtoffer worden van pesten. Onzekere, introverte personen en/of medewerkers met een opvallend kenmerk (uiterlijk, thuissituatie, seksuele geaardheid, taalprobleem etc.) lopen een verhoogd risico.
Pesten heeft veel te maken met de bedrijfscultuur. Het is van belang dat alle medewerkers in de apotheek verantwoordelijkheid nemen voor de omgang met elkaar. Leidinggevende(n) en informele leiders moeten het goede voorbeeld geven door een open cultuur te stimuleren waarin mensen elkaar aanspreken zowel met kritiek als met complimenten.
Maatregelen om een pestgedrag te voorkomen zijn:
Indien er geen interne vertrouwenspersoon is aangesteld, kun je (kosteloos) contact opnemen met het Brancheloket Apotheken of kijk op www.sbaweb.nl om het pestgedrag met een externe vertrouwenspersoon te bespreken.
Als een medewerker het pestgedrag van collega's niet meer aankan, leidt dit mogelijk tot gezondheidsklachten en langdurige uitval. Neem in dit geval contact op met de bedrijfsarts, de vertrouwenspersoon. Zij kunnen passende begeleiding bieden aan de medewerker. Verder kunnen ze ondersteuning geven en advisering bij het treffen van maatregelen ter voorkoming van pestgedrag in uw apotheek.
Medewerkers aan de balie, medewerkers die patiënten prikken voor een bepaalde test en bezorgers die naalden van patiënten mee krijgen, lopen het risico om geprikt te worden met een gebruikte naald. De geprikte medewerker heeft kans besmet te worden, vooral met hepatitis A en B, hepatitis C en HIV. Razendsnel handelen na een prikaccident is dan ook van groot belang.
In de apotheek gebruiken werknemers regelmatig zelf naalden (bijvoorbeeld bij bloedtesten) en ze verstrekken ze aan patiten. Ook leveren patiten wel eens naalden in. Hierbij doen zich soms prikaccidenten voor. Als werknemers zich prikken aan gebruikte naalden van derden levert dit een groot gevaar op. Daarom is het belangrijk afspraken te maken over gebruik en inzameling van injectienaalden en over de vervolgstappen bij een prikaccident.
Een prikaccident is een verzamelnaam voor prik-, spat-, snij- en bijtongevallen waarbij een persoon op een zodanige wijze in contact komt met menselijk bloed en/of speeksel, dat hij of zij het risico loopt besmet te worden met hepatitis B, C en/of met hiv. Denk bijvoorbeeld aan het grijpen in een naald die niet veilig is weggegooid. Razendsnel handelen na een prikaccident is dan ook van groot belang!
Bij prikaccidenten loopt de betrokken medewerker risico op besmetting, vooral met hepatitis A en B, hepatitis C en HIV.
Medewerkers aan de balie, medewerkers die patiënten prikken voor een bepaalde test en bezorgers die naalden van patiënten mee krijgen, lopen het grootste risico. Alle medewerkers in de apotheek kunnen zich echter prikken aan gebruikte naalden.
Prikaccidenten voorkomen kan allereerst door geen naalden aan te pakken. Gebruik altijd een container waar cliten zelf de naalden in deponeren. Dit moet zowel in de apotheek gebeuren als tijdens de bezorging van medicijnen. De bezorger moet dus altijd een container bij zich hebben. Testen in de apotheek mogen alleen door gecertificeerde deskundigen worden gedaan. En ook dan gaan de gebruikte naalden direct in een daarvoor bestemde container. Hebt u geen container en ophaalservice geregeld, dan kunt u cliten het beste verwijzen naar hun huisarts, ziekenhuis of (diabetes)verpleegkundige voor het inleveren van injectienaalden.
Cao-partijen hebben op brancheniveau afspraken gemaakt met PrikPunt over aantrekkelijke tarieven voor preventieve vaccinatie. Werkgevers kunnen zo medewerkers die een verhoogd risico (bijvoorbeeld medewerkers die bloedprikken bij patiten) lopen, preventief beschermen tegen besmettingsgevaar.
PrikPunt, het meld- en adviespunt met een landelijke dekking, is 24 uur per dag en 7 dagen per week bereikbaar via telefoonnummer 0800 77 45 463. Deskundigen bepalen aan de hand van een protocol hoeveel risico de medewerker loopt. Is behandeling nodig? Dan wordt de betrokkene met een behandeladvies naar de spoedeisende hulp doorgestuurd of voor bloedonderzoek naar een trombosedienst of huisarts doorverwezen. Aan dit specifieke behandeltraject zijn kosten verbonden.
PrikPunt valt onder Vaccinatizorg BV en maakt deel uit van het Brancheloket Apotheken. De apotheken die zijn aangesloten bij het Brancheloket Apotheken zijn automatisch bij PrikPunt aangemeld, voor andere klantgroepen gelden speciale tarieven.
Kijk voor meer informatie en tarieven op www.brancheloketapotheken.nl.
In het Bedrijfshulpverleningplan (BHV) wordt ook aandacht besteed aan prikaccidenten.
Als iemand zich prikt aan een gebruikte naald moet de wond goed doorbloeden en worden uitgespoeld onder stromend water. Daarna volgt desinfectie met betadine jodium of alcohol 70%. Krijgt iemand bloed op de beschadigde huid, dan luidt het advies: wassen met water en zeep en op dezelfde manier desinfecteren als hierboven. Bij bloed op de slijmvliezen, is goed uitspoelen noodzakelijk. Na een prikaccident moet de werknemer zo spoedig mogelijk de daarvoor aangestelde arts contacteren voor het vaststellen van het besmettingsrisico. Is er geen wond (huidbeschadiging), dan volstaat het wegwassen van het bloed met water en desinfecterend zeep.
De werkgever moet afspraken maken met samenwerkende artsen of een ziekenhuis over de handelwijze bij een prikaccident. In die afspraken liggen de volgende zaken vast: een contactpersoon met telefoonnummer, doorverwijsopties en vervolgstappen.
Cao-partijen hebben op brancheniveau (prijs)afspraken gemaakt met PrikPunt over de afhandeling van prikaccidenten. PrikPunt biedt apothekers en medewerkers een complete oplossing. Op die manier zijn zij verzekerd van een professionele diagnose, een snelle behandeling en zorgvuldige nazorg. Voor de eventuele eerste acute medische behandeling(en) naar aanleiding van het accident geldt bij beide contracten een standaard tarief. Op de kosten voor de medische behandeling is geen btw van toepassing. Het Protocol Prikaccidenten, te vinden in bijlage 10 van de Cao Arbeidsomstandigheden, legt onder meer uit hoe je prikaccidenten kunt voorkomen. Hierin staat ook de procedure van PrikPunt opgenomen.
Alle apotheek medewerkers die direct contact hebben met cliënten, lopen het gevaar in contact te komen met verbale of fysieke vormen van agressie en geweld. Agressie en geweld leiden in veel gevallen tot werkstress en uiteindelijk tot psychische problemen en burn-out. Het is daarom verstandig om te weten hoe je dit gedrag kunt voorkomen.
In de apotheek komen veel mensen met een hulpvraag. Ze zijn daar om een oplossing te krijgen voor hun probleem. Sommigen reageren in zo'n situatie geprikkeld. Dat kan leiden tot (verbaal) agressief gedrag en tot geweld. Deze tendens is ook zichtbaar in andere dienstverlenende beroepen in Nederland. Zowel binnen als buiten de branche is onderzoek gedaan naar agressie en geweld. In de apotheek blijken ontevredenheid bij patiënten over substitutie- en vergoedingsbeleid belangrijke oorzaken te zijn van onheus gedrag van patiënte.
Verbale agressie; meestal over onvrede over dienstverlening of te lang ervaren wachttijd. Ook kunnen patiten geestelijk in de war zijn.
Fysieke agressie; meestal in de vorm van duwen, slaan, vernielingen aanbrengen.
Psychische agressie; meestal bedreigingen, pogingen tot intimidatie, onder druk zetten.
Agressie en geweld zijn volgens de Arbowet, naast pesten, seksuele intimidatie en werkdruk, een vorm van psychosociale arbeidsbelasting. Werkgevers zijn verplicht om een beleid te voeren dat deze psychosociale arbeidsbelasting voorkomt of beperkt.
Agressie en geweld leiden in de meeste gevallen tot stressklachten en uiteindelijk tot psychische problemen en burn-out. Hetzelfde geldt voor fysieke vormen van agressie en geweld. Bovendien komen daar nog fysieke ongemakken of verwondingen bij.
Alle apotheek medewerkers die direct contact hebben met cliënten.
Agressief gedrag voorkomen kan op verschillende manieren. Bijvoorbeeld door het verbeteren van privacy, correcte en volledige informatievoorlichting, balietrainingen (begrip voor de boodschap van de clit), goede bezetting en aanwezigheid van de apotheker aan de balie. Belangrijk is dat er een samenhangend beleid bestaat.
In de branche zijn deze oplossingen beschikbaar:
In situaties waar apotheekmedewerkers geconfronteerd zijn met agressie en/of geweld kunt u een beroep doen op calamiteitenopvang. Hiervoor is door de SBA namens sociale partners een partij gecontracteerd (ArboNed) die de eerste opvang verzorgt. In principe neemt de SBA de kosten voor inzet van de vertrouwenspersoon en calamiteitenopvang voor haar rekening.
Kijk voor meer informatie over de vertrouwenspersoon en calamiteitenopvang op
Er zijn stoffen die op zichzelf of in interactie met andere gevaarlijk zijn voor de mens. Werken met deze stoffen blijft, ondanks diverse hulpmiddelen, gevaarlijk. Gelukkig zijn er verschillende mogelijkheden om blootstelling aan gevaarlijke stoffen te voorkomen.
Het bereiden en het voor toediening gereedmaken (VTGM) van geneesmiddelen in de apotheek gebeurt met (potentieel) gevaarlijke stoffen. De werknemer die bereidingen of VTGM-handelingen uitvoert, kan aan deze stoffen blootstaan en daardoor een gezondheidsrisico lopen. De combinatie van deze twee factoren, toxiciteit en blootstelling), bepaalt het risico voor de gezondheid. Elke bereiding of VTGM-handeling kan gevaar opleveren voor de gezondheid. Zowel de werkgever (al dan niet de apotheker) als werknemers kennen de risico's niet altijd voldoende. Er zijn hulpmiddelen beschikbaar om de risico's te minimaliseren.
Gevaarlijke stoffen:
In de Verordening (EG)Nr. 1272/2008 van het Europees Parlement en de Raad van 16 december 2008 wordt een stof als gevaarlijk gedefinieerd als deze voldoet aan de criteria voor fysische gevaren, gezondheidsgevaren of milieugevaren zoals vermeld in de Bijlage I van de verordening.
Hoewel in de apotheek veel hulpmiddelen worden gebruikt (afzuigapparatuur, mondkapjes, enz), blijft werken met dergelijke stoffen gevaarlijk. Er zijn stoffen die op zichzelf of in interactie met andere gevaarlijk zijn voor de mens. Gezondheidsschade kan optreden als gevolg van blootstelling aan gevaarlijke stoffen (via inhalatie, via de mond, via de huid en aan de ogen).
Het is belangrijk blootstelling aan gevaarlijke stoffen te voorkomen. Hiervoor bestaan verschillende mogelijkheden:
De werkgever is verantwoordelijk voor het arbobeleid in de apotheek. Het toepassen van de Arbeidshygiënische strategie is wettelijk verplicht (Arbobesluit art. 4.4). Kijk hiervoor op www.arboportaal.nl.
De vier stappen worden achtereenvolgens genomen.
De eerste stap bestaat uit het nemen van bronmaatregelen: het vervangen van de stof. Ga na of het voorgeschreven geneesmiddel vervangen kan worden door een gereed handelsproduct. Als dat mogelijk is, dient deze stap gezet te worden op het moment dat de aanvraag voor bereiding in de apotheek binnenkomt. Zie hiervoor de LNA-procedure Inkoop en ontvangscontrole grondstoffen op www.rifas.nl.
Apotheekbereiding gebeurt alleen als vervangen niet mogelijk is. Overweeg ook dan bronmaatregelen door te kiezen voor een andere verschijningsvorm (vloeibaar in plaats van vast).
De tweede stap is het verminderen van de blootstelling door lokale ventilatie (veiligheidswerkbank, stofafzuigkast).
De derde stap is verminderen van de blootstelling per persoon door taakroulatie. Taakroulatie is uit oogpunt van farmaceutische kwaliteit niet altijd gewenst is. Wel is in RiFaS de optie ingebouwd van een weinig-bereidende versus een bereidende apotheek. Bij een bereidende apotheek gaat men ervan uit dat de bereider het grootste deel van de dag met bereiden bezig is (tot 8 uur per dag). Voor de weinig-bereidende apotheek lijkt 2 uur per dag bereidingstijd realistisch.
De vierde stap is ademhalingsbescherming, handschoenen en een veiligheidsbril.
De werkgever moet zich realiseren dat behalve bereidende apothekersassistenten ook andere assistenten, schoonmaakpersoneel en bezorgers bloot kunnen staan aan gevaarlijke stoffen, bijvoorbeeld bij calamiteiten. Instructie van alle medewerkers is dus gewenst.
Stichting Bedrijfsfonds ApothekenDorpsstraat 1363991 BZ HoutenCopyright ©2023
Komt een werknemer onverhoopt in aanraking met gevaarlijke stoffen, dan is deskundige begeleiding nodig om gezondheidsschade te voorkomen. Voor deze begeleiding kunt u de bedrijfsarts inschakelen.
Bij calamiteiten met gevaarlijke stoffen moet u onmiddellijk maatregelen treffen om de schadelijke effecten bij de werknemer waar mogelijk te voorkomen (direct inschakelen bedrijfshulpverlener). Voor de hulpverlening moeten hulpmiddelen direct in de apotheek beschikbaar zijn (oogdouche, douche, branddeken, brandblusmiddelen, verbandkist, enz.). Verder zijn maatregelen nodig om verdere verspreiding van de gevaarlijke stof te voorkomen via markering of afsluiting van de verontreinigde plaats.
Er zijn een aantal LNA-procedures met betrekking tot calamiteiten.
Deze procedures zijn te vinden op www.rifas.nl.
De werkgever moet zich laten bijstaan door een arbeidsdeskundige of andere gecertificeerde expert op het gebied van arbeidsomstandigheden zoals een arbeidshygiënist, om het verzuim te beperken. U kunt ook het Brancheloket Apotheken inschakelen.
Een overval op de apotheek kan ernstige psychische en fysieke consequenties met zich meebrengen. Wat kun je doen tijdens een overval, wat kun je doen als de overval voorbij is en wat kun je doen om een overval te voorkomen?
Overvallen op apotheken komen voor en daar wordt soms agressie en/of geweld bij gebruikt. In het hoofdstuk Psychosociale Arbeidsbelasting staan preventieve maatregelen die u kunt inzetten om een overval te voorkomen. Enkele aanvullingen zijn echter nodig. In de apotheek is niet veel geld aanwezig, overvallers kunnen het gemunt hebben op medicijnen dan wel drugs.
Een overval kan zowel lichamelijke (door bijvoorbeeld slaan, steken of schieten) als psychische (trauma) schadelijke consequenties met zich meebrengen. Deze leiden mogelijk tot langdurig verzuim.
Elke medewerker in de apotheek.
Als het gaat om overvallen, zijn er drie typen maatregelen:
De inrichting van de apotheek moet een mogelijke overval bemoeilijken. Camera's, voldoende licht, grote en diepe balies maar ook genoeg inkijk van buiten maken een apotheek een minder aantrekkelijk doelwit.
Leer medewerkers oogcontact te houden met mensen die binnenkomen. Belangrijk is werknemers te laten meedenken aan een veiligheidsbeleidplan. Zij hebben vaak goede input, bovendien geeft dat het plan draagvlak.
Staat de apotheek in een winkelcentrum of in de buurt van meerdere winkels, stel dan een collectief preventieplan op met de overige ondernemers. Een stil alarm, camerabewaking, goede (buiten)verlichting, politiestickers en andere uitingen van preventieve maatregelen schrikken potentie overvallers af.
Tel de kassa nooit in het zicht. Maak verder bij voorkeur gebruik van een kluis met tijdslot en laat het geld door een koerier afhalen. Het is raadzaam de apotheek niet door een persoon te laten afsluiten.
Ondanks alle preventieve maatregelen kan een overval toch gebeuren. Het belangrijkste in zo'n situatie is de veiligheid van alle aanwezigen. Voorkom daarom waar mogelijk escalatie. Werknemers moeten rustig blijven en geen onverwachte acties ondernemen. Zij kunnen het beste accepteren slachtoffer te zijn van een overval en de situatie zo snel mogelijk voorbij laten gaan. Geef de overvaller wat hij vraagt zonder hem extra zenuwachtig te maken.
Voor een goede afloop is belangrijk dat het personeel de situatie blijft overzien en de overvaller zo snel mogelijk weer buiten de deur krijgt. Het is verstandig dit punt periodiek op de agenda van het werkoverleg te zetten. Bij een verhoogd risico is een training mogelijk.
Een overval kan een traumatische ervaring zijn, zowel voor medewerkers als de aanwezige cliten. Goede nazorg maakt veel verschil. Sluit de apotheek direct na de overval voor een paar uur en doe altijd aangifte (gebruik het werkadres als correspondentieadres). Via de politie krijgt u slachtofferhulp aangeboden.
Verlies bij de opvang de cliënten niet uit het oog. Medewerkers kunnen terecht bij hun arbodienst of bij 365/ArboNed voor calamiteitenopvang. Elke hulpverlener zal een snelle terugkeer naar de werkplek stimuleren omdat dit het verwerkingsproces bevordert. Correcte informatie en begeleiding van de collega's die niet aanwezig waren, is ook essentieel. Traumaverwerking gaat namelijk het hele team aan. Bovendien reageert ieder individu anders op zo'n situatie. Aandacht en nazorg op de werkvloer zijn belangrijke elementen in de verwerking (zie www.sbaweb.nl, vertrouwenspersoon).
Ondanks alle preventieve maatregelen kan een overval toch gebeuren. Het belangrijkste in zo'n situatie is de veiligheid van alle aanwezigen. Voorkom daarom waar mogelijk escalatie. Werknemers moeten rustig blijven en geen onverwachte acties ondernemen. Zij kunnen het beste accepteren slachtoffer te zijn van een overval en de situatie zo snel mogelijk voorbij laten gaan. Geef de overvaller wat hij vraagt zonder hem extra zenuwachtig te maken.
Voor een goede afloop is belangrijk dat het personeel de situatie blijft overzien en de overvaller zo snel mogelijk weer buiten de deur krijgt. Het is verstandig dit punt periodiek op de agenda van het werkoverleg te zetten. Bij een verhoogd risico is een training mogelijk.
Een overval kan een traumatische ervaring zijn, zowel voor medewerkers als de aanwezige cliënten. Goede nazorg maakt veel verschil. Sluit de apotheek direct na de overval voor een paar uur en doe altijd aangifte (gebruik het werkadres als correspondentieadres). Via de politie krijgt u slachtofferhulp aangeboden.
Verlies bij de opvang de cliënten niet uit het oog. Medewerkers kunnen terecht bij hun arbodienst of bij 365/ArboNed voor calamiteitenopvang. Elke hulpverlener zal een snelle terugkeer naar de werkplek stimuleren omdat dit het verwerkingsproces bevordert. Correcte informatie en begeleiding van de collega's die niet aanwezig waren, is ook essentieel. Traumaverwerking gaat namelijk het hele team aan. Bovendien reageert ieder individu anders op zo'n situatie. Aandacht en nazorg op de werkvloer zijn belangrijke elementen in de verwerking (zie www.sbaweb.nl, vertrouwenspersoon & calamiteitenopvang).
Alle medewerkers in de apotheek die langer dan een uur aaneengesloten of langer dan vier uur per dag staand werken, lopen het gevaar overmatig lichamelijk belast te worden. Overmatige lichamelijke belasting veroorzaakt vaak aandoeningen aan het bewegingsapparaat.
Gezondheidsklachten aan het bewegingsapparaat vormen in Nederland de belangrijkste oorzaak van ziekteverzuim en arbeidsongeschiktheid. Lichamelijke belasting ontstaat door de combinatie van krachtuitoefening, beweging en werkhouding.
Apotheekmedewerkers lopen door langdurig staan achter de balie een verhoogd risico op (lage) rugklachten en varices (spataderen). Repeterend werk (bijvoorbeeld reiken, gebruik medicijncarrousel, medicijnuitgifte) kan klachten aan schouders, armen en nek veroorzaken. Werken in de apotheek vereist dus fysieke inspanning die kan leiden tot gezondheidsrisico's.
Overmatige lichamelijke belasting veroorzaakt vaak aandoeningen aan het bewegingsapparaat. De lichaamsdelen waar deze voornamelijk ontstaan, zijn:
Alle medewerkers in de apotheek die langer dan een uur aaneengesloten of langer dan vier uur per dag staand werken (alle functies).
Let op! Zwangere vrouwen hebben een verhoogd risico op gezondheidsklachten door staand werken. Daarom geldt het advies om vanaf de 20e week staand werken te beperken tot 2 uur op een dag. Vanaf de 30e week is dat maximaal 1 uur. In het Zwangerschaps Protocol vindt u meer informatie hierover.
Er bestaat geen ideale werkhouding. Belangrijk voor de fysieke gezondheid van een werknemer is een goede afstemming van afwisselende houdingen, goede ondersteunende middelen (stoelen, werkbladen, enz.) en een correcte inrichting van de werkplek. Bij voorkeur werkt een werknemer in een zitpositie die rekening houdt met het blikveld, reikbereik en met voldoende beenruimte.
Taakroulatie binnen de apotheek is essentieel bij het onderbreken van de diverse belastende activiteiten. Door afwisselend zitten, lopen en staan kunnen de meeste van de bovengenoemde klachten voorkomen worden. Daarnaast dient de werkgever de medewerker die langdurig staand werk moet verrichten gelegenheid bieden tot het verrichten van zittende taken. Bij langdurig staan kan een sta-steun ondersteuning bieden.
Loop regelmatig een stukje of ga even zitten. Gebruik een hoge werkstoel of een sta-steun. Draag schoenen met een goede pasvorm. Sta niet langer dan een uur achtereen en maximaal vier uur per dienst. Zo staat u goed:
Klik hier voor richtlijnen van de meest ideale werkplek. Het blijft van belang dat werknemers continu voorlichting krijgen over de instelling van hun werkplek. Beleg hiervoor jaarlijks een instructie in het werkoverleg.
Ook in de RI&E dient er aandacht besteed te zijn aan fysieke belasting. In de RI&E wordt met name gelet op:
Als een werknemer last krijgt van het bewegingsapparaat, is raadpleging van de eigen huisarts of bedrijfsarts nodig. Zij zullen veelal doorverwijzen naar een specialist, bijvoorbeeld een fysiotherapeut of Caesartherapeut. Bij de behandeling hoort een (her)inrichting van de werkplek. De werkgever is hiervoor verantwoordelijk. Hij of zij moet hiervoor advies inwinnen, zo nodig hulpmiddelen aanschaffen en de werkplek aanpassen. De werkgever kan zich in zo'n geval laten bijstaan door een arbeidsdeskundige of andere gecertificeerde expert op het gebied van arbeidsomstandigheden, zoals een ergonoom. U kunt hiervoor het Brancheloket Apotheken
Veel stoffen die in de apotheek aanwezig zijn, behoren tot de giftige stoffen. Onzorgvuldig gebruik of opslag van een stof kan leiden tot brand of ontploffing en ernstig lichamelijk letsel bij alle personen die in de buurt zijn.
Door de aanwezigheid van gevaarlijke stoffen in een bedrijf kunnen risico's bestaan of ontstaan. Wanneer de opslag van gevaarlijke stoffen niet aan de regels voldoet, kan er soms door een lekkende verpakking een keten van gebeurtenissen ontstaan, die leiden tot een calamiteit. Om die reden zijn er aan de opslag van gevaarlijke stoffen allerlei eisen gesteld.
Het opslaan van (verpakte) gevaarlijke stoffen in de apotheek moet voldoen aan de eisen die gesteld worden in de richtlijn Publicatiereeks Gevaarlijke Stoffen 15 (PGS15). PGS15 is geldend vanaf 2005 en vervangt de oude richtlijn CPR 15-1. In de richtlijn PGS15 zijn de eisen voor brandveiligheid, arbeidsveiligheid en milieuveiligheid samengevoegd. Op de website www.infomil.nl is meer informatie te vinden over de PGS15.
Door de aanwezigheid van gevaarlijke stoffen in een bedrijf kunnen risico's bestaan of ontstaan. Wanneer de opslag van gevaarlijke stoffen niet aan de regels voldoet, kan er soms door een lekkende verpakking een keten van gebeurtenissen ontstaan, die leiden tot een calamiteit. Om die reden zijn er aan de opslag van gevaarlijke stoffen allerlei eisen gesteld.
Het opslaan van (verpakte) gevaarlijke stoffen in de apotheek moet voldoen aan de eisen die gesteld worden in de richtlijn Publicatiereeks Gevaarlijke Stoffen 15 (PGS15). PGS15 is geldend vanaf 2005 en vervangt de oude richtlijn CPR 15-1. In de richtlijn PGS15 zijn de eisen voor brandveiligheid, arbeidsveiligheid en milieuveiligheid samengevoegd. Op de website www.infomil.nl is meer informatie te vinden over de PGS15.
Door de aanwezigheid van gevaarlijke stoffen in een bedrijf kunnen risico's bestaan of ontstaan. Wanneer de opslag van gevaarlijke stoffen niet aan de regels voldoet, kan er soms door een lekkende verpakking een keten van gebeurtenissen ontstaan, die leiden tot een calamiteit. Om die reden zijn er aan de opslag van gevaarlijke stoffen allerlei eisen gesteld.
Het opslaan van (verpakte) gevaarlijke stoffen in de apotheek moet voldoen aan de eisen die gesteld worden in de richtlijn Publicatiereeks Gevaarlijke Stoffen 15 (PGS15). PGS15 is geldend vanaf 2005 en vervangt de oude richtlijn CPR 15-1. In de richtlijn PGS15 zijn de eisen voor brandveiligheid, arbeidsveiligheid en milieuveiligheid samengevoegd. Op de website www.infomil.nl is meer informatie te vinden over de PGS15.
Vrijwel alle apotheekmedewerkers werken met de computer. Dit kan een arbeidsrisico vormen als een medewerker de computer intensief gebruikt. Hoe kun je problemen voorkomen en wat kun je doen als een medewerker toch problemen ondervindt vanwege intensief computergebruik op de werkvloer?
De computer speelt een centrale rol bij de gegevensverwerking in de apotheek.
Medewerkers houden alle patitgegevens digitaal bij en uitwisseling van informatie gebeurt vooral via computernetwerken.
Beeldschermwerk vormt een arbeidsrisico als iemand de computer intensief gebruikt. Het gaat om mogelijke beschadiging aan armen, nek en schouders. De verzamelnaam van klachten aan het bewegingsapparaat, niet veroorzaakt door een directe aanleiding (voorheen RSI), heet tegenwoordig CANS, ofwel Complaints of the Arm, Neck and/or Shoulder.
Alle apotheekmedewerkers met uitzondering van de schoonmaker en bezorger.
De RI&E geeft inzicht of er sprake is van een mogelijk gevaar. Als medewerkers meer dan twee uur per dag beeldschermwerk verrichten, valt hun werkplek onder de richtlijnen van het Arbobesluit Beeldschermwerkplekken. Voor die situatie gelden diverse normen en eisen, onder meer over de helderheid van de tekens en de beeldherhalingsfrequentie. Verder moeten beeldschermen kantelbaar en in hoogte verstelbaar zijn. Laptops voldoen hier niet aan en kunnen door één persoon dus niet langer dan twee uur per dag worden gebruikt. Beeldschermen geven een geringe hoeveelheid UV-, elektromagnetische en röntgenstraling af. Het niveau van deze straling blijft zo laag dat het risico voor de gezondheid valt te verwaarlozen.
Na twee uur beeldschermwerk behoort een werknemer minimaal tien minuten te pauzeren. Bij voorkeur doet hij of zij daarna andersoortig werk, niet op de computer. Verdere bepalingen en richtlijnen zijn uit het Arbobesluit over te nemen. (Zie Hoofdstuk 5. Fysieke belasting, Artikel 5.7-5.12)
De werkgever is verplicht de werknemer een gezonde werkplek te bieden. Dit betekent dat de werkplek vrij moet zijn van (overbodig) lawaai, brand- en explosiegevaar en blootstelling aan gevaarlijke stoffen (zie Artikel 4.1c en Artikel 6.8 van het Arbobesluit).
De werkgever moet periodiek zowel schriftelijke als mondelinge voorlichting en (bij)scholing geven over beeldschermwerk aan alle nieuwe medewerkers en medewerkers die meer dan twee uur aan een beeldscherm werken.
In de ontwerpfase van de apotheek moet u al rekening houden met de specifieke eisen die gelden voor werk aan de balie en het beeldscherm. U kunt hierover advies vragen aan een expert, bijvoorbeeld een arbeidsdeskundige.
Bij nieuw te bouwen of te verbouwen apotheken is het raadzaam om de bouwtekeningen door een deskundige, bijvoorbeeld een arbeidsdeskundige te laten beoordelen. De arbeidsdeskundige kan advies geven over de opstelling van de beeldschermen en het instellen van de baliehoogten en andere werkplekken.
Bij onverhoopt verzuim vanwege oog- of gezichtsklachten dan wel een CANS-aandoening is het verstandig deskundige begeleiding in te schakelen om het verzuim te beperken. De werkgever kan zich in zo'n geval laten bijstaan door een arbeidsdeskundige of andere gecertificeerde expert op het gebied van arbeidsomstandigheden, zoals een ergonoom. U kunt hiervoor het Brancheloket Apotheken inschakelen of een deskundige bij uw eigen arbodienst.
Mocht een medewerker brildragend zijn en/of gezondheidsklachten (zoals hoofdpijn of vermoeide ogen) krijgen als gevolg van het werken aan een beeldscherm, dan is het verstandig om de werknemer een Preventief Medisch Onderzoek (PMO) aan te bieden. Dit onderzoek kan bestaan uit een oogonderzoek al dan niet in combinatie met andere onderzoeken, met als doel om na te gaan of de medewerker in aanmerking komt voor een beeldschermbril, waardoor de klachten zullen afnemen. Volgens artikel 18 van de Arbowet moet de werkgever iedere werknemer in de gelegenheid stellen om deel te nemen aan een PMO. Dit onderzoek kan ook uit andere onderzoeken bestaan zoals een algemene Health Check of gehoortest. Belangrijk is dat het onderzoek erop gericht is om de risico's die de arbeid voor de gezondheid van de werknemers met zich brengt zoveel mogelijk te voorkomen of te beperken. Uw bedrijfsarts kan u, mede op basis van de RI&E, adviseren welke risico's onderzocht moeten worden.
Meer informatie hierover is verkrijgbaar bij de eigen arbodienst en het Brancheloket Apotheken. Opvolging van adviezen uit het PMO is verplicht om toekomstige uitval te beperken.
Als uit het onderzoek blijkt dat de werknemer een beeldschermbril nodig heeft, dient de werkgever deze ter beschikking te stellen.
